Cotton (sợi bông) là loại chất liệu quá gần gũi gắn liên với cuộc sống hằng ngày của mọi người dân trên thế giới này. Cotton cũng có những câu chuyện sâu xa và ý nghĩa đặc biệt mà những người nghiên cứu về nó vẫn ngày đêm âm thầm cập nhật thông tin mới nhất về loại sợi tự nhiên lâu đời nhất quả đất này. Cotton hiện hữu ở nhiều hình thái khác nhau: từ những sản phẩm bình dân nhất cho tới những bộ sưu tập danh giá nhất của nhiều nhà thiết kế thời trang nổi tiếng,từ rẻ tiền tới xa xỉ, từ dệt, tới đan, từ canvas cho tới denim..
Chính vì sự khác nhau về chất lượng lớn như vậy, để trở thành những người tiêu dùng thông thái, chúng ta cần hiểu đúng và tương đối đủ về loại chất liệu phổ biến này, đồng thời chia sẻ với cộng đồng để bạn bè và người thân của bạn có thể chọn cho chính họ những bộ đồ phù hợp nhất với giá trị đồng tiền mà họ bỏ ra. Theo quan điểm của tác giả An Nguyen, có 3 điểm chính cần chú ý khi chọn vải cotton chất lượng cao.
Nguồn gốc và giống của cotton
Ước tính trên thế giới có 43 loại cotton khác nhau, chia ra thành 4 nhóm chính:
- Gossypium hirsutum: cotton được trồng ở vùng cao ở Trung Mỹ, Mexico, Caribbean với sản lượng khoảng 90% tổng sản lượng thế giới.
- Gossypium barbadense: giống này có sợi cotton dài hơn, trồng ở vùng Nam Mỹ, chiếm 8% tổng sản lượng thế giới.
- Gossypium Arboreum: Trồng ở Ấn Độ và Pakistan, chiếm 2% tổng sản lượng.
- Gossypium herbaceum: Trồng ở Nam Phi và Ả Rập, chiếm 2% tổng sản lượng.
Giống Arboreum và Herbaceum thì được trồng và sử dụng chủ yếu từ trước 1900s, phổ biến nhất là giống Hirsutum và Bardadense, trong đó, Bardadense nổi trội hơn về chất lượng.
Thông thường, cotton sợi dài hơn thì thường cho chất lượng vải tốt hơn do chúng có khả năng chịu được nhiều công đoạn hoàn thiện hơn, cho chất lượng thành phẩm mượt hơn và cảm nhận xúc giác tốt hơn. Độ dài của cotton từ 3,2-63,5mm. Chiều dài tiêu chuẩn để sản xuất từ 22,2-31,5mm. Những giống cotton sợi ngắn thì cho chiều dài không quá 18mm, được trồng chủ yếu ở các nước khu vực Châu Á. Những loại cotton sợi dài thì có chiều dài trên 28mm, có loại cotton Ai Cập dài tới 50mm.
Trong thế giới hàng xa xỉ, có 3 loại cotton cho chất lượng tốt nhất là:
- Cotton Ai Cập (sợi dài từ 38-44mm): đây là giống cotton mà Anh và Pháp đã đầu tư nhiều tiền của để mang tới trồng và phát triển tại Ai Cập từ những năm xảy ra cuộc nội chiến Mỹ. Trước đó, cotton được trồng chủ yếu ở vùng Nam Mỹ, sử dụng nguồn nhân lực rẻ và dồi dào của nô lệ và nguồn tài nguyên của thuộc địa. Giống cotton mà cho chất lượng tốt nhất là Barbadense, cho sợi dài hơn, kết hợp với khí hậu và địa chất của bản xứ, Cotton Ai Cập được coi là là loại cotton xa xỉ, tinh tế và tối thượng. Đôi khi, thuật ngữ Cotton Ai Cập cũng được sử dụng đối với giống Hirsutum.
- Cotton Sea Island (sợi dài từ 35-64mm): khác với cotton Ai Cập, loại này chỉ áp dụng đối với giống Barbadense. Giống này thường lớn lên thành từng bụi nhỏ, tốt hơn khi có nhiều nắng, độ ẩm và lượng nước mưa cao, khả năng chịu sương và lạnh kém. Điều đặc biệt với loại cotton này là nó có khả năng kháng nấm tự nhiên, do đó, nó có khả năng kháng côn trùng, sâu bệnh. Cotton Sea Island là loại lý tưởng để trồng theo mô hình organic cotton (cotton siêu sạch). Loại cotton này thường cho chất lượng sợi dài và bóng như lụa. Nếu như Cotton Ai Cập nổi tiếng với các loại vải dệt xa xỉ (woven fabric), thì cotton Sea Island được biết tới với các loại vải đan xa xỉ (knitwear). Đây được coi là loại cotton đắt nhất, sợi dài nhất.
- Cotton Pima (sợi dài từ 35-41mm): cùng giống Barbadense. Tổ tiên của loại Cotton Pima Mỹ là cotton Ai Cập bản địa lai cấy với giống cotton Nam Mỹ được biết tới với tên Yuma cotton, sau này mới đổi tên thành Pima Cotton. Loại này được trồng chủ yếu ở vùng Arizona, New Mexico, Tây Nam Texas và 1 phần phía nam của California, nơi mà khí hậu rất khô và nóng. Cotton Supima (Superior Pima) là 1 nhãn hiệu đăng kí của Mỹ, được coi là cho chất lượng cotton tốt hơn cả Cotton Ai Cập bởi cho độ dài của sợi dài hơn 3,5cm. Số lượng cotton loại này rất ít nên giá cả rất đắt.
Ngoài ra, thế giới hiện đại đang phát triển Organic Cotton: đây được coi là loại cotton siêu sạch, được trồng theo phương pháp hiện đại nhất: không phân bón nhân tạo, không thuốc trừ sâu (sử dụng các loại côn trùng tự nhiên không gây hại cho cotton để loại bỏ các loại côn trùng gây hại cho bông), bảo vệ môi trường đất, phát triển bền vững. Loại cotton này thường tốn kém chi phí hơn để sản xuất, vào thời điểm hiện tại thì nó chỉ chiếm 1 lượng nhỏ trong tổng số lượng cotton toàn cầu. Loại này được trồng ở khoảng 20 quốc gia, trong đó đi đầu có Turkey, US, india, Peru, Uganda, Ai Cập, Senegal, Tanzania, Trung Quốc và Israel.
Tóm lại, Gossypium Barbadense là giống cotton cho sợi dài hơn, Cotton Ai Cập, Sea island, Pima và organic cho chất lượng cotton tốt nhất và phục vụ cho hàng xa xỉ.
Số lượng sợi và mật độ dệt
Số lượng sợi vải: Vải cotton mà có số lượng sợi nhiều hơn thì thường cho chất lượng cao hơn, đồng thời tốn công sức và chi phí hơn để sản xuất, do đó giá thành thường cao hơn. Thành phẩm thường chống co, mặt mịn như lụa và bền hơn.
Mật độ dệt: Vải cotton có mật độ dệt dầy hơn yêu cầu kỹ thuật dệt cao hơn, tốn thêm nhiều chi phí, thời gian và công sức hơn. Thành phẩm cho sự tương tác thân nhiệt với cơ thể tốt hơn, bề mặt láng bóng như lụa hơn, dẻo dai và kết cấu chắc chắn hơn.
Tuy nhiên, trong thực tế, chất lượng và giá thành của sản phẩm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, điều đó đòi hỏi chúng ta nếu muốn thực sự hiểu được chất lượng của 1 miếng vải cotton thì phải hiểu được những thông số kỹ thuật của nó. Hãy chú ý tới thông tin của 1 nhà vải Trung Quốc rao bán trên alibaba như sau:
- Weight: 280gr/1m2 – cotton càng nhẹ thì thường cho chất lượng tốt hơn khi sản xuất áo sơ mi (tất nhiên còn phụ thuộc vào mục đích sử dụng). Thông thường loại 220gr hoặc 240gr có giá mắc hơn 1 chút.
- Density: 85*55 – có nghĩa là có 85 sợi dọc (warp) dệt với 55 sợi ngang (weft) trong 1 inch vuông vải.
- Yarn count: 32s/2 +70D* 16s+70D – kích cỡ của sợi là 32s với loại sợi kép (2 plies- nhìn ảnh để hình dung về ply). Kích cỡ của sợi từ 1,3,5,8,10,12,14,16,18,20,24, 28, 30,32, 50,60,120,240… với số 1 cho kích cỡ to nhất, số càng to kích cỡ sợi càng nhỏ. 70D= 70 Denier = 1,9oz/1 yard vuông. Đây là chỉ số đo sự đậm đặc của vật liệu. 70D là thông số tiêu chuẩn thông dụng, bên cạnh 30D và 90D.
Bên cạnh đó, ta cũng có thể nhìn vào 1 ví dụ khác của 1 nhà sản xuất vải của 1 Cty ở Thái:
Phần SPEC cho ta thấy: loại vải có pattern giống Hugo Boss này có khổ vải dài 57/58 inch (khoảng 1,7m), mật độ dệt là 220 và 110 sợi, cho chất lượng bề mặt rất mịn và đẹp.
Tóm lại: Mật độ dệt càng lớn, số lượng sợi càng nhiều thì nhiều khả năng cho chất lượng vải tốt hơn.
Phương pháp hoàn thiện
Chất lượng của 1 tấm vải cotton còn phụ thuộc vào khâu hoàn thiện sản phẩm. Thông thường, các xưởng sản xuất sẽ phải hơ nóng bề mặt vải vừa dệt để loại bỏ các sơ của sợi cho bề mặt nhẵn hơn. Sau đó cho qua hệ thống tẩy các vết bẩn có thể còn bám lại trên bề mặt. Tiếp đó tới khâu nhuộm vải và in ấn ( nếu có). Ngoài ra, để tạo ra sự tinh tế cho từng tấm vải thành phẩm, mỗi xưởng sản xuất có 1 cách xử lý khác nhau đối với các tấm vải đã dệt, tạo cho sản phẩm có giá bán khác nhau. Các phương pháp xử lý có thể là:
- Chống nhăn- nhầu
- Chống co
- Chống thấm nước
- Hạn chế lửa
- Chống bẩn
- Chống vi khuẩn
- Có mùi thơm
Một trong những phương pháp mà các mặt hàng xa xỉ thường hay dùng nhất là:
Mercerized cotton: đây là loại cotton cho chất lượng bề mặt bóng và mượt hơn. Được đặt tên theo John Mercer – người phát minh ra phương pháp này vào giữa thế kỷ 19, nó trở nên phổ biến từ 1890s khi quy trình được cải thiện. Quá trình mercerized này có thể áp dụng cho cả sợi hoặc vải, khi đó được gọi là single mercerized, hoặc để tạo cho chất lượng tuyệt hảo, nó có thể áp dụng cho cả 2 sợi và vải, khi đó được gọi là double mercerized. Công nghệ này nếu được áp dụng với loại sợi cotton dài thì sẽ cho chất lượng vải tuyệt vời, bền hơn khi bị kéo giãn, mặc mát và thoải mái hơn với bề mặt mịn như lụa. Loại vải được xử lý bởi công nghệ Mercerized thường khoẻ hơn 10-50% so với loại không xử lý.
Đó là 3 tiêu chí chính mà mình nghĩ khi đi mua hàng thời trang cao cấp, có liên quan tới chất liệu cotton, mọi người nên chú ý hỏi rõ người bán hàng để đảm bảo rằng hàng đắt tiền đó là chuẩn và chất lượng xứng đáng thực sự với số tiền mọi người bỏ ra. Hy vọng bài viết này mang lại một vài thông tin bổ ích cho mọi người.
